वर्तमान विश्वको अवस्थालाई बाइबलको परिप्रेक्ष्यबाट हेर्दा इस्राएल जातिको शानदार पुनः प्रतिष्ठापन र तिनीहरूको प्राचीन भूमिमा भएको फिर्ती साँच्चै उल्लेखनीय छ । इस्राएलको पुनः प्रतिष्ठापन र १४ मे १९४८ मा भएको इस्राएलको नयाँ राज्यको संरचना मध्यपूर्वको बढ्दो महत्त्वको सन्दर्भमा देखा परेको छ । मानव सभ्यताको उद्भवस्थानको रूपमा चिनिने यस भूमिले मनग्गे क्षेत्रमा महत्त्व राखेको छ । पवित्र भूमिको भौगोलिक रचना यसिया, युरोप र अफ्रिकाको केन्द्रबिन्दुमा छ । वास्तवमा यो संसारकै केन्द्रस्थल हो । भूमध्यसागर र सुइज नहरबाट विश्वको वाणिज्य बग्ने भएकोले आर्थिक दृष्टिकोणबाट मध्यपूर्व निकै महत्त्वपूर्ण छ र यस क्षेत्रलाई नियन्त्रण गर्ने राष्ट्रहरू आर्थिक रणनीतिक स्थानमा छन् । आर्थिक उन्नति र विकासको क्षेत्रमा धेरै शताब्दीसम्म यस क्षेत्रले गरिबीको पीडा भोगेको भए तापनि आधुनिक घटनाहरूले यस क्षेत्रमा परिवर्तनका रेखाहरू ल्याएको जस्तो देखिन्छ । यो परिवर्तन आर्थिक क्षेत्रमा मध्यपूर्व महत्त्वपूर्ण हुने छ भन्ने सूचक पनि हो । इस्राएलको आफ्नै आर्थिक विकास र यसको वरिपरिका क्षेत्रमा भएको अत्यधिक तेलको भण्डारले यसको पुष्टि गर्दछ ।
धेरै पहिलेदेखि नै सैनिक दृष्टिकोणबाट पनि मध्यपूर्वलाई महत्त्वपूर्ण स्थलको रूपमा हेरिएको छ । पहिलो र दोस्रो विश्वयुद्धका उद्देश्यहरूमध्ये एउटा थियो, भूमध्यसागर र मध्यपूर्वमाथिको नियन्त्रण । विश्व कामकाजमा प्रमुख भूमिका खेल्न चाहने कुनै पनि राष्ट्रले यस क्षेत्रमा प्रभाव पारेको हुनुपर्छ भन्ने कुरा स्पष्ट छ ।
धार्मिक परिप्रेक्ष्यबाट पनि मध्यपूर्व महत्त्वपूर्ण छ किनकि यो ख्रिस्टियमतको उद्गमस्थान मात्र होइन, तर यहूदी धर्म र मुस्लिम विश्वासको पनि उद्भवस्थान हो । अनुगामी धर्म, संस्कृति र मानवीय विचारमाथि आफ्नो प्रभावमा अन्य कुनै भूभाग यसभन्दा महत्त्वपूर्ण भएको छैन ।
बाइबलीय परिप्रेक्ष्यबाट हेर्दा मध्यपूर्व निकै महत्त्वपूर्ण क्षेत्र हो किनकि यसमा त्यो भूमि अवस्थित छ जुन इस्राएल जातिलाई प्रतिज्ञा गरिएको थियो । परमप्रभुले अब्रामलाई भन्नुभयो, “म तेरा सन्तानलाई यो देश दिनेछु” (उत्पत्ति १२:७) । पछि उत्पत्ति १३:१४ र १५ मा यस प्रतिज्ञालाई दोहोर्याइएको छ र उत्पत्ति १५:१८-२१ मा यसको ठिक सिमाना तोकिएको छ । उत्पत्ति १७:८ मा परमेश्वरले यस भूमि अब्रामका भावी सन्तानलाई अनन्त अधिकारको निम्ति दिने प्रतिज्ञा गर्नुभएको छ ।
तर यस देशलाई अधिकार नगरिकनै अब्राहाम मरे । इसहाक र याकूबले पनि यसलाई अधिकार गर्न पाएनन् । प्रतिज्ञाको देशलाई अनिकालले ढाकेपछि योसेफको निमन्त्रणाको फाइदा उठाई याकूब आफ्नो परिवार लिएर मिश्रतर्फ प्रस्थान गरे । इस्राएलीहरू मिश्रको दासत्वमा परी त्यहाँबाट धनसम्पत्ति लिएर निस्किआउने छन् भनी परमेश्वरले चार सय वर्षअगि बताइसक्नुभएको थियो (उत्पत्ति १५:१३-१४) । मिश्रतर्फको यात्रा र मिश्रबाट प्रतिज्ञाको देशतर्फको यात्रा दुबै नै हुबहु पूरा भए भनी प्रस्थानको पुस्तक र पुरानो करारका अनुगामी पुस्तकहरूमा अभिलिखित छन् ।
तर इस्राएल प्रतिज्ञाको देशमा आइपुगे पनि यसले सबै भूमि कब्जा गर्न सकेन । सोलोमनको समयमा धेरै भूमि कब्जा गरिएको भए तापनि अब्राहामलाई प्रतिज्ञा गरेमुताबिक इस्राएलीहरूले त्यस भूमिलाई कहिल्यै अधिकार गर्न पाएनन् । बरु, सोलोमनपछि संयुक्त राज्य इस्राएल र यहूदा गरी दुई भागमा विभाजन भयो । पछि ७२२ ख्रिस्टपूर्वमा अश्शूरीहरूद्वारा उत्तरी राज्य निर्वासनमा लगियो भने ६०५ ख्रिस्टपूर्वबाट दक्षिणी राज्य यहूदा पनि बेबिलोनीहरूको कब्जामा पर्न थाल्यो । इस्राएलीहरूको पापको कारणले तिनीहरू निर्वासनमा लगिएका हुन् भन्ने भनाइ पूर्ववर्ती अगमवक्ताहरूका मुख्य विषयवस्तु नै थियो ।
यरूशलेम र यसमा निर्माण भएको सुन्दर मन्दिरको विनाशपछि देखा परेको इस्राएलको संस्कृति र सभ्यताको ध्वंसावशेषको बिचमा सत्तरी वर्षपछि इस्राएल आफ्नै भूमिमा फर्केर आउने छ भनी यर्मियाले भविष्यवाणी गरे (यर्मिया २९:१०) । यर्मियाको भविष्यवाणीमुताबिक सत्तरी वर्ष बितेपछि यरुबाबेलको नेतृत्वमा ५०,००० यहूदीहरू इस्राएलको प्राचीन भूमिमा फर्के र पछिबाट मन्दिर पुनर्निर्माण गरियो अनि वर्षौपछि नहेम्याहको नेतृत्वमा पर्खालको पनि पुनर्निर्माण गरियो ।
अब्राहामका सन्तानहरू बेबिलोन र अश्शूरमा मात्रै तितरबितर हुनेथिए भनी भविष्यवाणी गरिएन, तर मोशाले बताएअनुसार इस्राएलीहरूको पापको परिणामस्वरूप तिनीहरू संसारको चारै कुनामा छरपष्ट हुनेथिए (व्यवस्था २८:६३-६४) । यस भविष्यवाणीमा भएको सार्थक पक्ष भनेको तिनीहरू “विभिन्न जातिका बिचमा” छरपष्ट हुनेथिए भनी बताइनु हो । इस्राएलले मसीहलाई इन्कार गरेपछि ख्रिस्टाब्द ७० मा पुनर्निर्मित यरूशलेमको मन्दिर नष्ट गरियो अनि इस्राएलीहरू चारैतिर तितरबितर भए । पृथ्वीको एक छेउदेखि अर्को छेउसम्म विभिन्न जातिका बिचमा भएको इस्राएलको तितरबितरले झन्डै १,९०० वर्षसम्म निरन्तरता पायो । बिसौँ शताब्दीको मध्यभन्दा अगाडि तिनीहरूको कुनै उल्लेखनीय पुनः जमघट भएको थिएन ।
अब्राहामका सन्तानहरू विभिन्न जातिका बिचमा छरपष्ट भएको भए तापनि परमेश्वरको वचन आश्चर्यमय ढङ्गमा पूरा भएको छ किनकि इस्राएल जाति सुरक्षित छ । सूर्य र चन्द्रमा रहुन्जेल इस्राएल जाति रहनेछ भनी यर्मियाले भविष्यवाणी गरेका थिए (यर्मिया ३१:३५-३६) । इस्राएल यसरी बचाइएको छ कि त्यसको सट्टामा अर्को जाति भइदिएको भए त्यो उहिले नै इतिहासमा बिलाउने थियो । तिनीहरूका पृथक् धर्म, संस्कृति र पैतृक सम्पत्तिको कारणले आफ्नो प्राचीन भूमिमा फर्कन तिनीहरूलाई अगुवाइ गर्यो । बिसौँ शताब्दीको आरम्भमा इस्राएलीहरूको प्राचीन भूमिमा एउटै पनि यहूदी गाउँ थिएन र आफ्ना पिता पुर्खाहरूको देशमा छरपष्ट भएका करिब २५,००० यहूदीहरू थिए भनी अनुमान गरिएको छ ।
मध्यपूर्वमा इस्राएलको नयाँ राज्यको अवधारणालाई ख्रिस्टाब्द १८९७ मा थियोडोर हर्जले अगाडि ल्याए । १९१७ मा बालफोर घोषणापत्रले यस अभियानलाई उत्साह दियो । इस्राएलीहरूलाई तिनीहरूको पैतृक भूमि दिन ब्रिटिस सरकार पनि पक्षमा थिए भनी यस घोषणापत्रले अङ्कित गर्छ । तर पहिलो विश्वयुद्धको समाप्तीसँगै ब्रिटिस सरकारले यस अवधारणलाई खारेज गरिदियो । १९३९ मा दोस्रो विश्वयुद्धको आरम्भ हुँदा यस पवित्र भूमिमा इस्राएलीहरूको सङ्ख्या लगभग ४,००,००० पुगिसकेको थियो र फेरि यहूदी राज्य हुनुपर्छ भन्ने विचारलाई बिउँताइयो । मनग्गे धोका र वैपरित्यका बाबजुद पनि १४ मे १९४८ मा इस्राएलीहरूले नयाँ राज्य पाएरै छाडे ।
यसको पहिलो वर्षमा यसले अरबी छिमेकीहरूसँग युद्धमा बिताउनु परे तापनि आज यसले आफ्नो छुट्टै पहिचान बनाइसकेको छ र अन्य राज्यहरूको बिचमा आज यो भिन्नै राज्यको रूपमा स्थापित छ । झन्डै बिस लाख यहूदी आफ्नो भूमिमा फर्किसकेका छन् ।
बाइबलीय भविष्यवाणीको दृष्टिकोणबाट नयाँ इस्राएल राज्यको गठन अत्यधिक महत्त्वपूर्ण छ । विश्वले अहिले जे देखाइरहेको छ त्यो बाइबलको भविष्यवाणी मुताबिक नै छ । यर्मिया २३:७-८ अनुसार जब येशू ख्रीष्ट पृथ्वीमा शासन गर्न आउनुहुन्छ, त्यसको लगत्तै इस्राएलीहरू पूर्ण रूपमा जम्मा हुनुपर्छ । यो पुनः जमघट अन्य ऐतिहासिक पुनः जमघटभन्दा यस अर्थमा फरक छ कि यस पुनः जमघटमा इस्राएलका सबै सन्तान छरपष्ट भएका विभिन्न राष्ट्रबाट फर्की आउने छन् ।
यस विषयमा इजकिएलको पुस्तकमा थप ज्योति पाइन्छ (इजकिएल ३९:२८) । बिसौँ शताब्दीमा इस्राएलको पुनः जमघट उल्लेखनीय रूपमा देखिएको छ । यो ज्यादै सम्भाव्य छ कि जब येशू आउनुहुन्छ सबै इस्राएली त्यस समयमा पवित्र भूमिमा फर्किसकेका हुने छन् । ठूला र साना भविष्यवक्ताका पुस्तकहरूमा यस विषयलाई पटक पटक दोहोर्याइएको छ ।
आमोसको पुस्तकमा यस बारेमा अझै थप बताइएको छ, “म मेरो निर्वासनमा गएका प्रजा इस्राएललाई फर्काएर ल्याउनेछु । ध्वंस भएका सहरहरूलाई तिनीहरूले फेरि निर्माण गरेर तिनमा वास गर्नेछन् । तिनीहरूले दाखबारीहरू लगाएर तिनका दाखमद्य पिउनेछन् । तिनीहरूले बगैँचाहरू बनाएर तिनका फलहरू खानेछन् । म इस्राएललाई तिनीहरूकै देशमा कहिल्यै नउखेलिने गरी बसाल्नेछु, जुन देश मैले तिनीहरूलाई दिएको छु,’ परमप्रभु भन्नुहुन्छ” (आमोस ९:१४-१५) । इस्राएलीहरू आफ्नो प्राचीन भूमिमा फर्केर तिनीहरूले ध्वंस भएका सहरहरू निर्माण गर्ने छन्, दाखबारीहरू लगाउने छन्, दाखमद्य पिउने छन् र बगैंचाहरू लगाएर तिनका फलहरू खाने छन् भन्ने यस भविष्यवाणीको उल्लेखनीय पक्ष हो । इस्राएलको वर्तमान पुनस्थापनामा यो भविष्यवाणी स्पष्टतः पूरा हुँदै छ र सहस्राब्दीय युगमा पनि यसको भावी पूर्णता हुने छ । तथापि यस खण्डमा भएको सबैभन्दा उल्लेखनीय पक्ष पद १५ को अन्त्यमा पाइन्छ । परमप्रभु परमेश्वर भन्नुहुन्छ, “म इस्राएललाई तिनीहरूकै देशमा कहिल्यै नउखेलिने गरी बसाल्नेछु, जुन देश मैले तिनीहरूलाई दिएको छु ।” इस्राएलीहरूको इतिहासमा तिनीहरू दुई पटक पुनः जमघट भएका थिए । तर, दुबै पटक आफ्नो देशबाट उखेलिए । तिनीहरू मिश्रबाट फर्केका थिए, तर पछि अश्शूरी र बेबिलोनी निर्वासनमा लगिए । बेबिलोनबाट फेरि फर्केका थिए, तर पहिलो शताब्दी ख्रिस्टाब्दको उत्तरार्धमा तिनीहरू तितरबितर भए । तर तिनीहरूको अन्तिम पुनः जमघट कहिल्यै नउखेलिने गरी हुने छ भनी आमोस बताउँदै छन् ।
इस्राएलको पुनः प्रतिष्ठापन बाइबलमा भएका अनगिन्ती भविष्यवाणीहरूमध्ये वर्तमान समयमा पूरा भएको एउटा आश्चर्यमय भविष्यवाणी हो । केही शताब्दीको लागि अस्तित्वविहीन भई पुनः संसारको इतिहासमा राजनैतिक अस्तित्वको रूपमा आफैलाई स्थापित गराउने एउटै मात्र प्राचीन राष्ट्रको रूपमा इस्राएलले आफैलाई चिनाएको छ । वर्तमान समयमा भएको इस्राएलको पुनस्थापना इतिहासमा परमेश्वरको हात छ भन्ने प्रस्ट सङ्केत मात्र नभई इस्राएलीहरूलाई उहाँले गर्नुभएका अनगिन्ती प्रतिज्ञाबमोजिम कुनै पनि हालतमा उहाँले तिनीहरूलाई त्याग्नुहु नेछैन भन्ने परमेश्वरको प्रतिज्ञाको पूर्णताको सुस्पष्ट प्रमाण पनि हो ।
(नोट: कमल अधिकारीको दोस्रो पुस्तक ‘प्राचीन बाइबलका लागि आधुनिक साक्षीहरू’ बाट साभार)
