इस्राएलको तेल अभिभ विश्वविद्यालयमा पुरातत्त्वविद्या पढाउने प्राध्यापक गब्रिएल बार्के ख्रिस्टाब्द १९७९ मा प्राचीन यरूशलेमस्थित केतेफ हिन्नोम नाउँ गरेको पुरातात्त्विक क्षेत्रमा उत्खनन गर्दै थिए । उत्खननको क्रममा तिनले त्यहाँ फेला पारेका थुप्रै महत्त्वपूर्ण प्राचीन सामग्रीहरूमध्ये तिनले चाँदीका दुईवटा मुठ्ठा पनि फेला पारे जसलाई केतेफ हिन्नोम रक्षा कवचहरू भनिन्छ । यी मुठ्ठाहरू त्यहाँ लगभग सातौँ शताब्दी ख्रिस्टपूर्व अर्थात् आजभन्दा २,७०० वर्षअगितिर राखिएका थिए ।
संसारलाई छक्क पार्ने कुरोचाहिँ के हो भने ती मुठ्ठाहरूमा गन्ती ६:२४–२६ का वचनहरू अभिलिखित छन् जहाँ पुजारीले दिने आशीर्वादलाई लेखक मोशाले उल्लेख गरेका छन्, “परमप्रभुले तिमीहरूलाई आशिष् देऊन्, र तिमीहरूलाई रक्षा गरून् । परमप्रभुले आफ्नो मुख तिमीहरूमाथि चम्काऊन्, र तिमीहरूलाई अनुग्रह गरून् । परमप्रभुले आफ्नो चेहरा तिमीहरूमाथि प्रकाश गरून्, र तिमीहरूलाई शान्ति देऊन् ।”
हालसम्म पत्ता लागेको यो नै बाइबलीय वचनको प्राचीनतम अंश हो । पञ्चग्रन्थ (उत्पत्तिदेखि व्यवस्थासम्म) निर्वासनपछिको उत्पादन हो भनी दाबी गर्ने लिबरल बाइबल आलोचकहरूलाई यस खोजले गतिलै झट्का दिएको छ । यस खोजमा “यहोवे” शब्दलाई प्रस्ट रूपमा लेखिएको छ जुन परमेश्वरको नाउँ हो । “यहोवे” शब्दलाई उल्लेख गर्ने यो खोज दोस्रो प्राचीनतम सन्दर्भ हो । हाल इस्राएल सङ्ग्रहालयमा राखिएका यी मुठ्ठाहरू मृत सागरका मुठ्ठाहरूभन्दा पाँच सय वर्ष पुराना छन् । बाइबल अध्ययनमा यो सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण खोजहरूको सूचीमा पर्दछ ।
